Een kleine geschiedenis van de Marie Louise
Trude heeft het geweten, die avond in oktober 1999, toen alles opeens op zij plaats viel.Vele avonden hebben wij in de loods van de geeuw gewerkt aan de grote opknapbeurt van de Marie Louise. Een bijzondere boot, een boot met een verleden. Werd ze niet liefkozend de Marietje genoemd en is ze niet de oudste single-wherry van de vloot ?. Ja misschien wel één van de oudste boten in Nederland ? Aandachtig had ik, Pier van Drooge, al eens het koperen plaatje op haar flank bestudeerd: L,Dossunet stond daar gegraveerd, constructeur a l’ecluse Joinville le Pont ( Seine ) en daarboven Medailles d’Or Paris 1878 en 1879.
En toen viel de naam Daventria, de roeivereniging in Deventer, waar zij oorspronkelijk vandaan zou zijn gekomen en waar zij de bijnaam het “ huwelijksbootje “ zou hebben gehad.
Die avond in oktober 1999, thuisgekomen na het klussen, realiseerde ik me dat mijn vader en zijn broers en zussen een gelukzalige jeugd hadden doorgebracht in Deventer,aan de oevers van de IJssel. En ik herinnerde me de verhalen over het roeien bij Daventra, over het unieke botenhuis, bovenstrooms verankerd aan de schipbrug, over de onvergetelijke roeitochten, stroomopwaarts, stroomafwaarts, idyllische strandjes. Dat was nog eens roeien, kom daar nu eens om. Wij spreken over de jaren 1915-1935. En doormijmerend bedacht ik dat die familie van me in onze Marietje geroeid zou kunnen hebben.
In 1996 was een familiealbum uitgekomen met foto’s en geschreven herinneringen. Met aandacht had ik dat doorgebladerd, goed gelezen had ik niet. Ik sloeg het weer open en na enig zoeken stond daar, “De Roei bezat een prachtige oude wherry, die alleen door ervaren roeiers gebruikt mocht worden. De officiële naam was Marie Louise, maar de boot werd meestal de huwelijksboot genoemd vanwege de verbintenissen die erin tot stand kwamen.”
Maar was dat dezelfde M.L.? Mijn vader was een paar maanden tevoren overleden, de laatst levende van het gezin van Drooge. Ik kon de vreugde van het vragen en herbeleven niet meer met hem delen, maar er leefden nog 3 tantes, vrouwen van zijn broers en alle drie hadden zij in Deventer geroeid.
Die bewuste avond in oktober 1999, na afloop van het klussen, begon ik links en rechts te telefoneren en dit telefoneren werd een soort schatgraven Na ieder gesprek moest ik de verbazing van het opgegravene met iemand delen. Trude werd het slachtoffer omdat Nora die avond niet thuis was.
In een achttal gesprekken was ik er achter gekomen dat onze en de Deventer M.L. één en dezelfde boot waren., dat de boot privé bezit geweest was van de heer Cris Vermeer, bankier en jarenlang voorzitter van Daventria.
Hierover las ik naderhand in het lustrumboek bij het 100-jarig bestaan van Daventria in 1984: “Cris Vermeer heeft zich ook op andere wijze verdienstelijk gemaakt. Hij had in de Oude Havenmonding een botenhuis, waarin een mooie 1-persoons wherry lag. Volgens de overlevering had hij een zuster,Marie Louise geheten.Naar haar noemde hij zijn wherry, een boot, gebouwd door de beroemde botenbouwer Bossunet. De Marie Louise is vele tientallen jaren ‘de’ eenpersoonswherry van de “Roei” geweest en ze is zeker meer dan honderd jaar oud. Zeer veel oud-leden uit die voorbije jaren zullen met veel plezier, genoegen en dankbaarheid terugdenken aan die boot en aan de tijd dat zij met hun “meisje” de boorden van de IJssel met zijn vele strandjes opzochten.”
Uit meer betrouwbare bron hoorde ik dat de naamgeefster Marie-Louise Vermeer-Birnie geweest moet zijn, echtgenote van de heer Vermeer, een voorname dame met Indonesische voorouders.
In genoemd lustrumboek staat een foto met de doop van een nieuwe M.L in 1974. zodat aangenomen mag worden dat omstreeks die tijd onze Marietje aan haar zwerftocht begon.
En dan duikt de naam op van Saskia Kroes, afkomstig uit Deventer, later roeiend bij Gyas en Wetterwille.
Bernard Vossenberg attendeerde me op haar bestaan en in ons archief bevond zich een brief uit 1987, waarin Bernard als bestuurslid van de Geeuw zijn dank uitspreekt aan Saskia voor de overdracht van de M.L. waarbij de verplichting wordt aangegaan om de naam Marie-Louise, om historische redenen te behouden.
Van Saskia hoorden wij dat de boot in de jaren zeventig bij haar oom in Rumpt(aan de Linge ) gekomen was.Daar kwam zij niet goed tot haar recht en omstreeks 1983 ontfermde Saskia, die inmiddels in Leeuwarden woonde, zich over haar. Het plan om de Marie, aan huis, grondig op te knappen bleef steken in goede bedoelingen en via het contact dat Bernard had met de materiaalcommissaris van Wetterwille en met Saskia, kwam zij in 1987 bij het botenbestand van de Geeuw.
Ach dit verhaal is onvolledig en er is waarschijnlijk veel meer over haar boven water te krijgen, maar ik vind het voorlopig wel genoeg zo, want voor mij het meest aansprekend en ontroerend waren de verhalen van de tantes.
De eerste tante,die ik belde wist kordaat te bevestigen dat het om dezelfde boot ging,daar had ik het lustrumboek van Daventra niet meer voor nodig.
De tweede tante antwoordde op mijn vraag of zij nog herinneringen had aan de oude single-wherry.M.L. bij Daventria: “ maar jongen, daar heb ik mijn huwelijksreis in gevaren” Getrouwd in 1943, midden in de oorlog, waren mijn oom en tante gevaren vanaf Deventer stroomafwaarts naar Zwolle, de Vecht op en via de Regge en de Schipbeek weer terug. Geslapen werd bij boeren in het hooi, een keer in het veerhuis bij Olst.
En de derde tante verzuchtte op mijn vraag naar haar herinneringen: “ach, je oom heeft mij in de Marie ten huwelijk gevraagd “
Ik wil maar zeggen dat wij een bijzondere boot in ons midden hebben.
Pier, Novenber 2000
Vervolg op de geschiedenis van de Marie Louise.
Naar aanleiding van een bezoek van de Dordtse Roeivereniging aan onze club in het kader van een toerweek kreeg Pier van Drooge dit jaar enige overdrukken toegezonden van Ton den Boon.
Deze overdrukken van het Franse Roeiblad l’Aviron no: 617 d.d april 2001 vertellen iets over de geschiedenis van de bouwer van de Marie Louise en zijn familie. Aan de zijklant van de Marie Louise zit een koper plaatje met daarop:
Medaille d’or Paris 1878-1879 Exposition universel international, L.Dossunet, Constructeur a l’ecluse Jointville le Pont (Seine).
Aanleiding voor het artikel in L’Aviron was de schenking van een skiff aan het “Musee des Ursulines” te Macon bij de ingebruikneming van een speciale expositiezaal voor roeiboten.
De betreffende skiff was gebouwd door een zekere L.Dossunet een telg van de grootste botenbouwerfamilie in Frankrijk die tot 1956 hun bedrijf uitgeoefend heeft.
Op de plaquette van de skiff staat bijna hetzelfde als bovengenoemd opschrift alleen staat bovenaan “Medaille et Diplome d’honneur a Paris et Toulouse 1878,1879,1887,1889.
Daaruit kan direct geconcludeerd worden dat onze Marie Louise dus tussen 1879 en 1887 gebouwd moet zijn en ongeveer 135 jaar oud is. Voorwaar een museumstuk dat door inspanningen van onze vereniging goed geconserveerd is ,eerst in de jaren 1987/1988 door een geweldige opknapbeurt en daarna in 1999 waarbij ook de originele, opklapbare riggers vervangen zijn door moderne roestvrijstalen vaste riggers omdat de boot rechts over links stond met een ruim verschil,hetgeen voor de links boven rechts gewenden,een wanhoop was.
Daardoor wordt de Marie Louise nog graag gebruikt, want de boot is geliefd vanwege zijn prachtige vorm en roeigemak waarbij de boot prachtig door het water glijdt
In het betreffende artikel staat een voorname foto van het gezin Dossunet uit 1859 waarop de ouders van Louis en zijn jongere broers en zus geportretteerd zijn. Zijn vader was een man vertrouwd met het water als visser, veerman, timmerman en af en toe reparateur van bootjes.
Louis had in 1859 al een eigen scheepstimmermanwerkplaats “Dossunet” waarschijnlijk met zijn broer Juliën. Louis heeft waarschijnlijk niet meer dan een 50-tal roeiboten gemaakt.
In 1865 sticht zijn broer Charles ook een roeibootwerkplaats in Parijs aan de Quai de la Rapee
Hij gaat een maatschap aan met Alexander Lein die vanaf 1920 onder eigen naam ver gaat.
Een vierde broer Emile voegt zich bij zijn broer Louis totdat deze in 1910 stopt. Emile gaat dan,hoewel hij al 60 jaar oud is, verder met het bedrijf onder de naam “Emile Dossunet Frère, Successeur,”
In 1920 stopt Emile en het bedrijf gaat dan over naar de zoon van hun zus, August Ransand. Die is dan al 45 jaar.. De naam van het bedrijf wordt dan : “Societé Anonyme des ancien etablissements Dossunet.” Hij leidt de onderneming tot 1956 in welk jaar hij zijn laatste acht levert aan de roeiclub in Libourne.
5 generaties hebben dan de naam Dossunet in de roeibotenbouw hoog gehouden. Iets heel uitzonderlijks want normaliter gaat een werf 1 of 2 generaties mee.
Door de concurrentie van botenbouwers uit Italië, Zwitserland en Duitsland en onvoldoende vernieuwing heeft de werf uiteindelijk het loodje gelegd. Er werkten enige jaren voor de sluiting nog 14 personen. De gebouwen van de werf zijn helaas afgebroken en er restte eigenlijk niets meer van de werf, behalve foto’s..
Door een toeval heeft het museum te Macon, waar de roeiafdeling in een gedeelte van een oude kapel van het voormalig klooster van de zusters Ursulinnen gesitueerd is, bij een antiquair in Marseille 32 oude ontwerptekeningen van Dossunet gevonden. Het oudste ontwerp “van een skiff voor Ernest Barbarolle “dateert uit 1881.en het jongste ontwerp voor “een vier met stuurman voor de Olympische spelen “ uit 1952. Uit de vele punaisegaatjes is af te leiden dat de tekeningen voor diverse te bouwen boten gebruikt zijn.
Op zich een opmerkelijk feit aangezien de meeste botenbouwers op gevoel bouwden en geen behoefte aan tekeningen hadden. Het geeft ook de perfectie van de Dossunets aan.
Als je ooit in de buurt van Macon komt dan moet je zeker het Musee des Ursulines bezoeken
Op het adres 5, Rue des Ursulines F 71000 Macon. Daar is veel te zien op het gebied van roeien dat ook in Macon een geliefde sport is.
Roei vooral een keer in de Marie Louise en realiseer je de geschiedenis van de boot.
Dit verhaal is een compilatie van “ Marie Louise” geschiedschrijving door Pier van Drooge en internetonderzoek over de geschiedenis van de werf door ondergetekende.
Frans Middelhoff, augustus 2016
Meer wetenswaardigheden over de Marie Louise en dit boottype vind je op deze site: www.zeilwherry.nl/marie-louise
.